DE KERK VAN DE H. MARGARITA TE MARGRATEN.

 

Sinds eeuwen is Margraten in het bezit van een godshuis. Het eerste schriftelijk gegeven dateert

uit het jaar 1262. In een charter wordt gewag gemaakt van de kerk van ''Sancta Margareta" .

In vroegere tijden vormde de kerk het middelpunt van een leefgemeenschap. Het gebeds-of

godshuis bouwde men op het hoogst gelegen punt in een dorp of stad. Dit gebeurde ook in

Margraten waar de kerk die plaats nog steeds inneemt. Er bestaan aanwijzingen dat het oudste

gedeelte van de kerktoren uit de tijd rond 1262 stamt. Of er toen al sprake was van een

kerkgebouw, zoals we ons dat nu voorstellen, is niet bekend.

Het oudste kerkgebouw, waarvan nu nog delen aanwezig zijn, dateert van 1550 en was in de

stijl van de laat-gothiek. De kerk was oost-west gericht. Het gebouw was opgetrokken uit

mergelblokken en bestond uit een westertoren, een eenbeukig middenschip, priesterkoor en een

kleine sacristie. Het dak was bedekt met leien. Het priesterkoor dat bewaard is gebleven bestaat

uit een gewelfsvlak en een afsluiting die gevormd wordt door een halve achthoek. De zware

vierkante westertoren was opgetrokken uit ongelijkmatige veldkeien.

In 1617 werd bet schip met de toren zwaar beschadigd door verwoestingen die het gevolg

waren van de belegering van Maastricht en door blikseminslag. Uit een gevonden steen uit de

zuidelijke muur van de toren blijkt dat de herbouw en herstellingswerkzaamheden werden

uitgevoerd onder Frans van Eynatten, pandheer van Margraten. Ook in 1647 werden

werkzaamheden uitgevoerd, toen een grote brand schade aan de kerk had aangericht.

Volgens een mededeling in het Stokregister van de kerk zouden respectievelijk in 1817 en

1836 de noord en zuidbeuk zijn toegevoegd. Hiervoor werden de hoofdbeukmuren gedeeltelijk

afgebroken. Uit de restanten muurwerk werden door afrondingen en gepleisterde profielen

zuilen gevormd, zodat drie traveeën werden gevormd. Het is zeer waarschijnlijk dat tegelijk met

deze uitbreiding de grote westertoren ommanteld is met mergelblokken.

In 1921 heeft de grootste en ingrijpendste verbouwing van de kerk plaatsgevonden. Deze

uitbreiding werd uitgevoerd onder architect A. Boosten uit Maastricht. Het nieuwe schip werd

dwars op de as van de oude kerk geplaatst, waarbij de zware westertoren en het oude

priesterkoor gespaard bleven. De oude kerk kreeg nu een heel andere oriëntatie. namelijk noord-zuid.

Deze ingrijpende verbouwing is in twee fasen verlopen. De eerste fase was het grootst. Zij

bestond uit de bouw van een nieuw priesterkoor, drie traveeën van het schip. een nieuwe

sacristie aan de noordzijde van de toren en een zij-ingangspartij aan de zuidzijde van de

toren. Daarna werd in 1926 de tweede fase voltooid. Deze tweede fase bestond uit de aanbouw

van nog een travee van het schip en de hoofdingangspartij met daarboven het oksaal.

In 1982 werd de hele buitenkant van de kerk gerestaureerd. Het dak en de toren werden van

nieuwe leien voorzien. In 1989 werd de binnenkant gerestaureerd. De kerk werd opnieuw geschilderd, de vloer werd vervangen door jurasteen en de secco's op de wanden en het plafond van het oude priesterkoor werden schoongemaakt en geconserveerd voor het nageslacht. In 1993 werd ook de aangrenzende pastorie van de vorige eeuw helemaal gerestaureerd. En zo ziet de kerk van de H. Margarita er op dit ogenblik uit en kan zij er weer tegen voor hopelijk heel veel jaren.

 

INTERIEUR.

Een gedeelte van de inventaris van de oude kerk heeft een plaats gekregen in de nieuwbouw.

-Een preekstoel op voetstuk van eikenhout is vervaardigd door J.E. Hacking in 1872.

-Een hardstenen doopvont met een geel koperen deksel is uit het midden van de 19e eeuw en

staat op het priesterkoor.

-Twee credenstafels, hout beschilderd uit de 18e eeuw met verguld snijwerk.

-Een beeld van de H.Margarita uit 1600, barok.

-Een beeldje van de H.Sebastianus van hout uit de 18e eeuw.

-5 houten beelden uit het atelier Houtermans, Roermond van 1890, te weten H.Hart, Maria met

kind, Jozef met kind, Andreas en Margarita.

-Een bijna levensgroot houten kruis uit de 19e eeuw.

-In het middeleeuwse koor zijn belangrijke fragmenten van muur-en gewelfschilderingen

aanwezig (secco's). Zij dateren van ongeveer 1500.

-Er is een serie van 14 kruiswegstaties, olieverf op doek, in eikenhoutenlijst, geleverd door

atelier Stoltzenberg, Roermond rond 1850. Dit is neo-gothisch.